XXII Doroczna Konferencja Audytingu – podsumowanie

XXII edycja najważniejszego wydarzenia polskiego audytu została przeprowadzona w formule online - podobnie jak rok wcześniej. Nowością było to, że konferencja była dwudniowa 13-14.10., co wynikało z bardzo bogatego programu. Wydarzenie okazało się sukcesem frekwencyjnym – konferencję obserwowało nawet 1300 osób jednocześnie.

Tematem przewodnim XXII DKA była „Jakość usług biegłego rewidenta w interesie publicznym”. „Jakość usług świadczonych przez biegłych rewidentów” i „interes publiczny” przewijały się zatem w dyskusjach i warsztatach, w których udział wzięli goście konferencji – doświadczeni praktycy rewizji finansowej oraz przedstawiciele pokrewnych branż.

Konferencję otworzyła Barbara Misterska-Dragan, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, po której głos zabrali zaproszeni goście. List od ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej Tadeusza Kościńskiego odczytała Joanna Stachura, dyrektor Departamentu Efektywności Wydatków Publicznych i Rachunkowości. W swoim liście minister zwracał uwagę m.in. na rosnącą rolę biegłych rewidentów w związku z planowanymi zmianami regulacyjnymi – czyli zwiększonym katalogiem podmiotów objętych obowiązkiem prowadzenia sprawozdawczości finansowej i zmieniającą się pulą obszarów, które są badane (np. ESG). Szef resortu finansów, wyraził przekonanie, że biegli rewidenci doskonale poradzą sobie z tymi nowymi wyzwaniami.

Justyna Adamczyk, zastępca prezesa Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego, podkreśliła kwestię odpowiedzialności spoczywającej na audytorach mówiąc o tym, że sprawozdania finansowe zbadane przez biegłego rewidenta mogą być podstawą do istotnych decyzji ekonomicznych. Zaznaczyła, że prawidłowo raportowana działalność firm ma przełożenie na należyte wpływy podatkowe do budżetu. Przedstawicielka Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego stwierdziła, że działalność organów nadzoru jest reakcją na zaniedbania w obszarze rewizji finansowej, a PANA zależy na podnoszeniu jakości pracy biegłych rewidentów – czego przejawem jest m.in. informacja zwrotna przekazywana firmom audytorskim z przeprowadzanych przez PANA kontroli. Wiceprezes PANA zwróciła także uwagę na zagrożenia płynące z przeprowadzania badania sprawozdania finansowego przez podmioty nie będące firmami audytorskimi.

Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich podkreślił pozytywny wpływ, jaki mieli biegli rewidenci dla transformacji polskiej gospodarki w minionych trzydziestu latach. Przypomniał, że w tym czasie ogromnemu przeobrażeniu uległ sektor bankowy, a dużą rolę w tym mieli właśnie audytorzy. Zaznaczył, że bankowcy i rewidenci dzielą wspólne doświadczenie z krótkim vacatio legis, które zaskakuje obydwie branże. Mówiąc o współpracy banków z biegłymi rewidentami, podziękował Polskiej Izbie Biegłych Rewidentów za pracę przy przygotowaniu zbioru dobrych praktyk dotyczących potwierdzeń bankowych.

Za „cichych bohaterów okresu pandemii” biegłych rewidentów oraz księgowych uznał Jerzy Koniecki, prezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Zauważył, że to właśnie przedstawiciele tych dwóch profesji wdrażali w firmach zmiany podatkowe i podpowiadali im, jak przetrwać. Zdaniem prezesa SKwP, im wyższa jakość usług księgowego, tym łatwiejsza jest praca biegłego rewidenta. Jak przypomniał, księgowi walczą o uregulowanie zawodu księgowego, gdyż deregulacja sprawiła, że każdy może się zająć usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych, co negatywnie odbija się i na jakości, i na prestiżu zawodu.

Sesję paneli dyskusyjnych zainaugurowało wprowadzenie przeprowadzone przez prof. Joannę Wielgórską-Leszczyńską oraz Justynę Zakrzewską, które skoncentrowały się na malejącej liczbie biegłych rewidentów. Powołały się na dane statystyczne, z których wynikało, że za zjawisko to w dużej mierze były odpowiedzialne kwestie dotyczące bardzo mocno zmieniających się regulacji oraz obostrzeń wynikających z tych regulacji. Z kolei spadek liczby firm audytorskich można powiązać ze zmieniającym się modelem nadzoru, z którym wiązały się dodatkowe obowiązki informacyjne. Z kolei na małą liczbę kandydatów do zawodu wpływ ma zmiana regulacji, dzięki której możliwe jest zawieszenie postępowania kwalifikacyjnego.

Kolejną częścią programu XXII DKA był panel dyskusyjny "Przyszłość zawodu, interes publiczny i rola biegłych rewidentów", moderowany przez Monikę Kaczorek (zastępca prezesa Krajowej Rady Biegłych Rewidentów). Wzięli w nim udział Barbara Misterska-Dragan (prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów), Agnieszka Baklarz (Dyrektor Departamentu Kontroli PANA), Agnieszka Stachniak (Zastępca Dyrektora Departamentu Efektywności Wydatków Publicznych i Rachunkowości, Ministerstwo Finansów), Magdalena Wysocka (Zastępca Dyrektora Departamentu Spółek Publicznych, Komisja Nadzoru Finansowego), Jakub Wojnarowski (Dyrektor Zarządzający ACCA Polska, Ukraina i Kraje Bałtyckie), Martin Manuzi (Dyrektor Regionu Europa Instytutu Biegłych Księgowych i Rewidentów Anglii i Walii - ICAEW). Paneliści rozmawiali m.in. na temat kwestii zmniejszającej się od kilku lat liczby biegłych rewidentów i zastanawiali się, jakie są przyczyny tego zjawiska, jak je zatrzymać i jak pozyskać kandydatów do zawodu. Wśród przyczyn odpływu z zawodu wskazano zmianę pokoleniową, zmiany w ustawie o biegłych rewidentach oraz odbiegające od innych grup zawodowych restrykcyjne kary, których efektem jest lęk przed podpisywaniem sprawozdania z badania. Jak zgodnie twierdzili paneliści, zawód nadal cieszy się prestiżem, co można wykorzystać przy pozyskiwaniu talentów.
Ten panel dyskusyjny można obejrzeć pod adresem.

W panelu „Znaczenie jakości usług atestacyjnych biegłego rewidenta – determinanty i bariery”, moderowanym przez Ewę Jakubczyk-Cały (PKF Consult), udział wzięli Agnieszka Gontarek (Dyrektor Dział Emitentów, Giełda Papierów Wartościowych), Piotr Kamiński (wiceprezydent Konfederacji Pracodawców RP), Mirosław Kachniewski (prezes zarządu Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych), Edyta Kalińska (BDO) oraz Lidia Skudławska (Morison Finansista Audit). W tej części XXII DKA rozmowa dotyczyła m.in. kwestii związanych z zaufaniem na linii klient – biegły rewident (w tym na linii zarząd – biegły rewident) oraz kwestii związanych z komunikacją i wymianą opinii. Jak można było usłyszeć, biegli rewidenci muszą się zmagać z presją między innymi w kontekście wyboru danego biegłego rewidenta, ale także przy negocjacjach dotyczących czasu przeznaczonego na realizację zlecenia oraz wynagrodzenia. Podkreślana była rola, jaką powinna odegrać rada nadzorcza badanej jednostki – i fakt, że to ona, a nie zarząd, powinna być dla biegłego rewidenta głównym partnerem. Ochroną przed naciskami są dla biegłego rewidenta regulacje, którym podlega zarówno audytor, jak i badana organizacja. W czasie panelu została przeprowadzona ankieta online, w której można było wybrać odpowiedzi na pytanie związane z jakością usług atestacyjnych biegłych rewidentów w Polsce oraz pytanie związane z kwestiami etycznymi.
Ten panel dyskusyjny można obejrzeć pod adresem.

„Postrzeganie biegłych rewidentów poprzez jakość usług innych niż badanie sprawozdań finansowych” było tematem panelu nr 3, moderowanego przez Mirosława Szmigielskiego (członek Krajowej Rady Biegłych Rewidentów). Udział w dyskusji wzięli dr Teresa Cebrowska (Wiceprezes SKwP),
Monika Nowecka (Mazars Polska), Agnieszka Muller-Grządka (członek KRBR) oraz Jan Letkiewicz (Zastępca Prezesa KRBR). Jak zauważyli paneliści, biegli rewidenci w toku badania dostrzegają wiele istotnych kwestii i ich zadaniem jest podzielenie się tymi obserwacjami - dojrzałe organizacje je uwzględnią i dzięki temu niwelują swoje słabości. Należy jednak podkreślić, że świadczenie dodatkowych usług nie może zagrażać niezależności biegłego. Rozmowa dotyczyła także postrzegania biegłego przez pracowników badanej organizacji (zwłaszcza zarząd) – czy praca z audytorem to spełnienie przykrego obowiązku czy raczej możliwość pozyskania partnera, który doradzi i zdiagnozuje problemy. Paneliści dyskutowali także o multidyscyplinarności firm audytorskich – wskazywano zarówno na zalety takiego rozwiązania, jak i zagrożenia z niego wynikające oraz na zasoby, jakie są niezbędne, aby naprawdę świadczyć multidyscyplinarne usługi.
Ten panel dyskusyjny można obejrzeć pod adresem.

Ostatni z paneli przeprowadzonych podczas XXII DKA poświęcony był tematyce samorządowej. Moderatorem panelu „Wsparcie samorządu zawodowego dla jakości usług świadczonych przez biegłych” była Barbara Misterska-Dragan (prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów), a jej gośćmi byli Adam Kęsik (członek KRBR), Małgorzata Grzejszczak (MM audyt i doradztwo Sp. z o.o. , AT Audit Sp. z o.o.), Zbigniew Radek (prezes Regionalnego Oddziału PIBR w Kielcach) oraz Jakub Bejnarowicz (AICPA/CIMA Regional Director, Europe). Zaproszeniu goście dyskutowali na temat oferty szkoleniowej samorządu (zarówno tej obowiązkowej, jak i w ramach samokształcenia) i tego, jak jest ona dostosowana do potrzeb biegłych rewidentów i zmieniającego się rynku. Rozmowa dotyczyła również kwestii przebudowy modelu szkoleń – tak, aby szkolenia online faktycznie były interakcją, zapewniającą wymierny efekt tak jak szkolenia warsztatowe. Poruszony został wątek szkoleń w zakresie umiejętności „miękkich” oraz dbania o stan zdrowia psychicznego członków grupy zawodowej, na które negatywnie może m.in. wpływać praca zdalna wykonywana w izolacji. W kontekście postulatu o przygotowywanie różnego rodzaju zbiorów „dobrych praktyk” zaapelowano o to, aby pamiętać, że jest to tylko rekomendacja dotycząca postępowania czy dokumentowania i nie zapewni ona immunitetu przed wszystkimi konsekwencjami. Ważną częścią panelu były pytania zadawane w ankiecie online, dotyczące m.in. kwestii takich jak wpływ wiedzy otrzymywanej podczas szkoleń na pracę wykonywaną przez biegłych rewidentów, preferowanego rodzaju szkoleń oferowanych biegłym, wsparcia dla biegłych w bezpiecznym i etycznym wykonywaniu zawodu czy kontynuowania prac dotyczących przykładowego modelu dokumentacji. Wyniki uzyskane w ankiecie były na bieżąco komentowane przez panelistów.
Ten panel dyskusyjny można obejrzeć pod adresem.

Drugiego dnia XXII DKA odbyły się również cztery sesje warsztatowe. Ich gospodarzami byli Jarosław Dac (członek KRBR) i Łukasz Piotrowski (EY) – warsztat „Międzynarodowy Standard Zarządzania Jakością 1”; Katarzyna Korycka (PIBR) i Agata Sajewicz (PIBR) – warsztat „Regulacje – zmiany i plany”; dr inż. Mariusz Kalita (Centrum Cyberbezpieczeństwa Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie) – warsztat „Cyberbezpieczeństwo – wyzwania dla branży audytorskiej” oraz Piotr Rybicki (ekspert corporate governance) – warsztat „Biegły rewident na posiedzeniu rady nadzorczej – dotychczasowe doświadczenia i nowa rzeczywistość wynikająca z nowelizacji KSH”.

Warsztat „Międzynarodowy Standard Zarządzania Jakością 1” można obejrzeć tutaj.
Warsztat „Regulacje – zmiany i plany” można obejrzeć tutaj.
Warsztat „Cyberbezpieczeństwo – wyzwania dla branży audytorskiej” można obejrzeć tutaj.
Warsztat „Biegły rewident na posiedzeniu rady nadzorczej – dotychczasowe doświadczenia i nowa rzeczywistość wynikająca z nowelizacji KSH” można obejrzeć tutaj.

XXII Doroczną Konferencję Audytingu podsumowały Monika Kaczorek (zastępca prezesa KRBR) oraz Barbara Misterska-Dragan (prezes KRBR). Jak podkreśliły, że nawet dwa dni przeznaczone na konferencję nie wystarczyły, aby w pełni omówić jej temat przewodni. Niemniej, pozwoliły one na wyłonienie puli wniosków. Można wśród nich wymienić należy: wagę współpracy wzajemnej biegłych rewidentów i firm audytorskich; konieczność dialogu z Ministerstwem Finansów, Polską Agencją Nadzoru Audytowego, komisją egzaminacyjną oraz ośrodkami akademickimi w zakresie pozyskiwania talentów do zawodu; potrzebę wsłuchania się w głos środowiska w kwestiach legislacyjnych; zapotrzebowanie na wsparcie biegłych rewidentów w obszarze narzędzi do badania (przygotowanie standardów, ale i pomoc w ich wdrożeniu).