Rzeczpospolita: Algorytmy nie zastąpią audytora

Wywiad dla „Rzeczpospolitej” związany był z uroczystą galą, która odbyła się 26.10.2022 r. w Warszawie z okazji jubileuszu 30-lecia samorządu biegłych rewidentów. Jak na samym początku wywiadu zauważyła prezes KRBR, „mówiąc o historii biegłych rewidentów i naszego samorządu, mówimy tak naprawdę o historii najpierw transformacji polskiej gospodarki, a później jej imponującego rozkwitu”. Prezes KRBR zaznaczyła, że rozwój zawody był silnie powiązany z rozwojem gospodarki. „Pomagaliśmy budować zaufanie do rynku poprzez tworzenie odpowiednich warunków i klarownych zasad bezpiecznego obrotu. Rola zawodu wzrosła jeszcze bardziej wraz z pojawianiem się w Polsce kapitału zagranicznego. Zachodni inwestorzy czuli ekscytację związaną z szansami na nowym, ogromnym rynku, jednocześnie obawiali się o kapitał, który wnosili. Potrzebowali zasad, które znali i rozumieli”. W rozmowie Barbara Misterska-Dragan przypomniała kilka przełomowych punktów w 30-letniej historii biegłych rewidentów – przyjęcie ustawy o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań́ finansowych oraz biegłych rewidentach i ich samorządzie w 1991 r., I Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów w 1992 r., podczas którego wybrano pierwsze władze organizacji i ukonstytuowano samorząd, następnie w 2001 r. dołączenie do Międzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC). Ostatnim tej skali dużym wydarzeniem była ustawa z 2017 r. o biegłych rewidentach, która wprowadziła nadzór publiczny.

Prezes KRBR podkreśliła w rozmowie z „Rzeczpospolitą” wpływ, jaki mieli biegli rewidenci na całokształt procesu transformacji gospodarczej Polski po 1989 r. Jak powiedziała, trudno sobie tę transformację wyobrazić bez biegłych. „Dostarczaliśmy uczestnikom rodzącego się w Polsce wolnego rynku tego, o czym już mówiłam – poczucia bezpieczeństwa. Dzięki naszej pracy redukowaliśmy niepewność zastępując ją gwarancją, że to co się dzieje na rynku odbywa się w oparciu o określone zasady. Dziś najważniejszym odbiorcą efektów naszej pracy jest w istocie szeroko rozumiane społeczeństwo, a nasza praca przyczynia się do budowania bezpiecznego obrotu gospodarczego. Na początku głównym odbiorcą naszych opinii były przede wszystkim zarządy, często tożsame z właścicielami. Szybko kolejnym interesariuszem stały się banki i inwestorzy, którzy finansowali rozwój gospodarki. Wreszcie rady nadzorcze i komitety audytu, ponieważ rosła świadomość odpowiedzialności osób w nich zasiadających”.

Rozmowa z „Rzeczpospolitą” dotyczyła także przyszłości zawodu. Prezes KRBR przyznała, że „branża znajduje się w obliczu szeregu wyzwań. W znakomitej większości wciąż tworzą ją małe firmy i jednoosobowe działalności. Przed nami ważna środowiskowa dyskusja, czy taki model funkcjonowania wytrzyma próbę czasu”. Zaznaczyła, że „jako Samorząd powinniśmy wspierać działania, których celem jest jeśli nie konsolidacja, to chociażby poszukiwanie alternatywnych modeli współpracy projektowej. Audyt przestaje być bowiem zadaniem dla jednego człowieka. Dziś to praca coraz bardziej zespołowa. Rosnąć będą również koszty audytu. Coraz częściej potrzebujemy stałego wsparcia zewnętrznych ekspertów w przeprowadzaniu badań. Mam na myśli chociażby fachowców z obszaru IT czy bezpieczeństwa. Do tego dochodzi chaos legislacyjny, a nic tak nie utrudnia pracy przedsiębiorcom i w efekcie także nam, jak zmienność przepisów. Właściciele i zarządzający firmami często pytają nas o interpretację, w obawie przed sankcjami za ich błędne zrozumienie”. Podkreśliła również rolę zmian technologicznych i ich wpływu na audyt.

W wywiadzie prezes KRBR odniosła się także do pomysłów nałożenia na biegłych rewidentów kolejnych ograniczeń regulacyjnych. Jej zdaniem „Profilaktyką nie jest przeregulowanie zawodu biegłego rewidenta, ani ograniczanie samorządności. W konsekwencji może to bowiem doprowadzić do spadku zaufania do zawodu, który daje uczestnikom życia gospodarczego poczucie bezpieczeństwa. Na – bezspornie poważną – sprawę GetBack należy spojrzeć obiektywnie i analizować ją mając na względzie wszystkich zaangażowanych aktorów, którzy odgrywają rolę w zagwarantowaniu bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Konsekwentne podważanie zaufania do pozycji biegłych rewidentów poprzez ciągłe przywoływanie tego jednego przykładu osłabia cały system, który składa się na bezpieczny obrót. My jako środowisko, jesteśmy gotowi do otwartej dyskusji o tym, jak zbudować mechanizmy ograniczające w przyszłości możliwość zaistnienia podobnych sytuacji, ale nie powinny one obejmować jedynie nas, a cały system nadzoru”.

Wywiad z prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów dostępny jest w wydaniu papierowym „Rzeczypospolitej” z 26.10.2022 oraz w wydaniu online pod adresem: https://www.rp.pl/biznes/art37300841-barbara-misterska-dragan-algorytmy-nie-zastapia-audytora